Skip to Main Content

Chicago Manual of Style: Stijl I: Notes and Bibliography

Verwijzen naar literatuur

Wat is de Notes and Bibliography stijl?

 


Het Notes and Bibliography verwijzingssysteem wordt vooral gebruikt in de geesteswetenschappen, zoals bijvoorbeeld geschiedenis, literatuurstudies, en (continentale) filosofie. De verwijzingen naar de bronnen worden in voetnoten onderaan iedere pagina of aan het einde van het paper in eindnoten weergegeven. Iedere verwijzing heeft een nummer, corresponderend met een nummer in de lopende tekst. Aan het einde van het paper hoort een bibliografie, waarin nogmaals alle werken genoemd worden. Hoe je naar de gebruikte bronnen moet verwijzen, verschilt per publicatietype. Verwijzingen in de voet- of eindnoten zien er anders uit dan in de bibliografie.

Een aantal algemene regels:

  • Bij de eerste verwijzing in de voet- of eindnoten naar een bepaalde publicatie geef je volledige informatie. Bij de volgende verwijzingen naar dezelfde publicatie mag je een verkorte versie gebruiken.
  • In de voet- of eindnoten worden de verschillende elementen van de verwijzing van elkaar gescheiden door komma's. Tussen de naam van de auteur en de titel bijvoorbeeld, hoort een komma. Let op dat er vóór de publicatiegegevens juist geen komma hoort te staan.
  • In de bibliografie worden de verschillende elementen van de verwijzing van elkaar gescheiden met punten.
  • De naam van de auteur neem je over van de titelpagina. Als de auteur geen duidelijke voorkeur voor initialen heeft (bijvoorbeeld zoals C.S. Lewis) schrijf je de voornaam uit.
  • De titel van een boek of tijdschrift moet cursief.
  • De titel van een hoofdstuk of artikel gaat tussen aanhalingstekens.
  • Iedere verwijzing wordt afgesloten met een punt, zowel in de voet- of eindnoten als in de bibliografie.
  • In een Nederlands paper vertaal je uitdrukkingen zoals:

Edited by: Redactie

Translated by: Vertaald door

Last modified: Laatst aangepast

Accessed: Geraadpleegd op

Stijl I Veelvoorkomende publicatietypes met voorbeelden

Verwijzen naar een boek met één auteur

In de voet- of eindnoten:

Bij de eerste verwijzing naar een bepaald boek in de voet- of eindnoten geef je volledige informatie:

  • De voornaam of initialen en achternaam van de auteur. De naam schrijf je zoals op de titelpagina van het boek. Als een auteur geen duidelijke voorkeur heeft voor het gebruik van initialen (zoals C.S. Lewis) of voornamen, schrijf je de voornamen volledig uit. 
  • De titel van het boek in cursief schrift
  • ​Tussen haken de plaats van uitgave, de uitgeverij, en het jaar waarin het werk gepubliceerd is
  • ​Eventueel een paginanummer als je naar een specifieke passage verwijst
  • Bij een e-book hoort een URL of DOI

De verschillende onderdelen van de verwijzing worden door komma's gescheiden (behalve tussen de titel of ondertitel en de publicatiegegevens) en je sluit af met een punt. In de volgende verwijzingen naar hetzelfde boek, mag je een verkorte versie geven. Hieronder zie je hoe een verwijzing er uit zou moeten zien:

  1. Voornaam of initalen Achternaam, Hele Titel Cursief: Ondertitel (Plaats: Uitgeverij, jaar), paginanummer.
  2. Voornaam of initialen Achternaam, Hele Titel Cursief: Ondertitel (Plaats: Uitgeverij, jaar), URL of DOI.
  3. Achternaam, Verkorte Titel Cursief, paginanummer.
     
  4. Gert-Jan van der Heiden, Ontology after Ontotheology: Plurality, Event, and Contingency in Contemporary Philosophy (Pittsburgh: Duquesne University Press, 2015).
  5. Van der Heiden, Ontology after Ontotheology, 230.

In de literatuurlijst:

In de literatuurlijst of bibliografie geef je de achternaam en voornaam van de schrijver of redacteur, de hele titel en ondertitel in cursief schrift, de plaats van uitgave, de uitgeverij en het jaar van uitgave (in de bibliografie niet tussen haken). De verschillende elementen worden van elkaar gescheiden door punten (niet met komma's, zoals in de voet- of eindnoten). Een verwijzing naar een boek ziet er in de bibliografie als volgt uit:

Achternaam, Voornaam of initialen. Hele Titel en Ondertitel Cursief. Plaats van Uitgave: Uitgeverij, jaar van uitgave.

Van der Heiden, Gert-Jan. Ontology after Ontotheology: Plurality, Event, and Contingency in Contemporary Philosophy. Pittsburgh: Duquesne University Press, 2015.


​Verwijzen naar een boek met twee of meer auteurs (of redacteurs)

In de voet- of eindnoten:

De volgorde van namen neem je over van de titelpagina. De namen worden van elkaar gescheiden door komma's en de laatste naam wordt voorafgegaan door 'and' of 'en'. Als je verwijst naar redacteuren, zet je 'eds.,' of 'red.,' na de laatste redacteur. Dit mag je bij de verkorte verwijzing weglaten.

  1. Voornaam of initialen Achternaam, Voornaam of initalen Achternaam, en Voornaam of initialen Achternaam, red., Hele Titel Cursief: Ondertitel (Plaats: Uitgeverij, jaar), paginanummer.
  2. Achternaam, Achternaam, en Achternaam, Verkorte Titel Cursief, paginanummer.
     
  3. Chris Hermans, Gerrit Immink, Albert de Jong, and Jan van der Lans, red., Social Constructionism and Theology. (Leiden: Brill, 2002).​

In de literatuurlijst:

In de bibliografie komt de achternaam van de eerste auteur als eerste, dan een komma en de voornaam of initialen van de eerste auteur. Bij de volgende auteurs komt eerst de voornaam of initialen en dan de achternaam. Als je verwijst naar redacteuren, geef je dit met 'red.' aan. Dit ziet er als volgt uit:

Achternaam, Voornaam of initialen, Voornaam of initialen Achternaam, en Voornaam of initialen Achternaam, red. Hele Titel en Ondertitel Cursief. Plaats van Uitgave: Uitgeverij, jaar van uitgave.

Hermans Chris, Gerrit Immink, Albert de Jong, and Jan van der Lans, red. Social Constructionism and Theology. Leiden: Brill, 2002.​

 


​Verwijzen naar een boek met een auteur en vertaler of redacteur

In de voet- of eindnoten:

Bij de eerste verwijzing naar een bepaald boek in de voet- of eindnoten geef je volledige informatie:

  • De voornaam of initialen en achternaam van de auteur
  • De titel van het boek in cursief schrift
  • vertaald door.../redactie.... Voornaam of initialen en Achternaam van de vertaler of redacteur. 
  • ​Tussen haken de plaats van uitgave, de uitgeverij, en het jaar waarin het werk gepubliceerd is
  • ​Eventueel de paginanummers.
  1. Voornaam of initialen Achternaam, Hele Titel Cursief: Ondertitel, vertaald door Voornaam Achternaam (Plaats: Uitgeverij, jaar), paginanummer.
  2. Achternaam, Verkorte Titel Cursief, paginanummer.
     
  3. Friedrich Schleiermacher, Hermeneutics: the Handwritten Manuscripts, vertaald door Heinz Kimmerle (Missoula: Scholars Press for the American Academy of Religion, 1977), 44.
  4. Schleiermacher, Hermeneutics, 56.

In de literatuurlijst:

Na de titel komt: 'Vertaald door Voornaam of initialen Achternaam' of 'Redactie Voornaam of initialen Achternaam' afgesloten met een punt en gevolgd door de publicatiegegevens.

Achternaam, Voornaam. Hele Titel en Ondertitel Cursief. Vertaald door Voornaam Achternaam. Plaats van Uitgave: Uitgeverij, jaar van uitgave.

Schleiermacher, Friedrich. Hermeneutics: the Handwritten Manuscripts. Vertaald door Heinz Kimmerle. Missoula: Scholars Press for the American Academy of Religion, 1977.

Verwijzen naar een hoofdstuk uit een boek met één auteur

In de voet- of eindnoten:

Bij de eerste verwijzing geef je volledige informatie: de naam van de auteur, de titel van het hoofdstuk tussen aanhalingstekens, gevolgd door 'in' en de titel van het boek, dan tussen haken de plaats van uitgave, de uitgeverij, het jaar waarin het werk gepubliceerd is, gevolgd door een komma en de paginanummers of hoofdstuknummer. De verschillende onderdelen van de verwijzing worden door komma's gescheiden (behalve tussen de titel of ondertitel en de publicatiegegevens) en je sluit af met een punt. Let erop dat de komma na de titel van het hoofdstuk binnen de aanhalingstekens hoort te staan. Bij de volgende verwijzingen naar hetzelfde hoofdstuk, mag je een verkorte versie geven. Een verwijzing naar een hoofdstuk behoort er als volgt uit te zien:

  1. Voornaam of initialen Achternaam, "Titel van het hoofdstuk tussen aanhalingstekens," in Hele Titel Cursief: Ondertitel (Plaats: Uitgeverij, jaar), paginanummers of hoofdstuknummer.
  2. Achternaam, "Verkorte titel hoofdstuk," paginanummer.

In de literatuurlijst:

In de literatuurlijst of bibliografie geef je de voornaam en achternaam van de schrijver of editeur, de titel van het hoofdstuk tussen aanhalingstekens, gevolgd door 'In', de hele titel en ondertitel in cursief schrift, de plaats van uitgave, de uitgeverij en het jaar van uitgave (in de bibliografie niet tussen haken). De verschillende elementen worden van elkaar gescheiden door punten (niet met komma's, zoals in de voet- of eindnoten). Een verwijzing naar een hoofdstuk uit een boek ziet er in de bibliografie als volgt uit:

       Achternaam, Voornaam of initialen. "Titel van het Hoofdstuk." In Hele Titel en Ondertitel Cursief. Plaats van Uitgave: Uitgeverij, jaar van uitgave.

Verwijzen naar een hoofdstuk uit een boek met meerdere auteurs

In de voet- of eindnoten:

Bij de eerste verwijzing geef je volledige informatie:

  • Auteur van het hoofdstuk
  • Titel van het hoofdstuk tussen aanhalingstekens,
  • Gevolgd door 'in' en de titel van het boek in cursief schrift 
  • 'Red.' naam van de editeur
  • Tussen haken de plaats van uitgave, de uitgeverij, het jaar waarin het werk gepubliceerd is, gevolgd door een komma en de paginanummers.

De verschillende onderdelen van de verwijzing worden door komma's gescheiden (behalve tussen de titel of ondertitel en de publicatiegegevens) en je sluit af met een punt. Let erop dat de komma na de titel van het hoofdstuk binnen de aanhalingstekens hoort te staan. Bij de volgende verwijzingen naar hetzelfde hoofdstuk, mag je een verkorte versie geven. Een verwijzing naar een hoofdstuk uit een boek met meerdere auteurs ziet er als volgt uit:

  1. Voornaam of initialen Achternaam, "Titel van het hoofdstuk tussen aanhalingstekens," in Hele Titel Cursief: Ondertitel, red. Naam (Plaats: Uitgeverij, jaar), paginanummer.
  2. Achternaam, "Verkorte titel hoofdstuk," paginanummer.

In de literatuurlijst:

In de literatuurlijst of bibliografie geef je de voornaam en achternaam van de schrijver, de titel van het hoofdstuk tussen aanhalingstekens, gevolgd door 'In', de hele titel en ondertitel in cursief schrift, 'Redactie' naam van de redacteur, de plaats van uitgave, de uitgeverij en het jaar van uitgave (in de bibliografie niet tussen haken). De verschillende elementen worden van elkaar gescheiden door punten (niet met komma's, zoals in de voet- of eindnoten). Een verwijzing naar een hoofdstuk uit een boek met meerdere auteurs ziet er in de bibliografie als volgt uit:

Achternaam, Voornaam of initialen. "Titel van het Hoofdstuk." In Hele Titel en Ondertitel Cursief, redactie Voornaam of initialen Achternaam, paginanummers. Plaats van Uitgave: Uitgeverij, jaar van uitgave.

Schweitzer, Friedrich. "Social Constructionism and Religious Education: Towards a New Dialogue." In Social Constructionism Theology, edited by Chris Hermans, Gerard Immink, Aad de Jong, and Jan van der Lans, 171-185. Leiden: Brill, 2002.

 

Verwijzing naar een artikel uit een tijdschrift

In de voet- of eindnoten:

Een verwijzing naar een artikel in een tijdschrift vereist (tenminste een gedeelte) van de onderstaande informatie:

  • De naam van de auteur, komma. Je neemt de naam over hoe die bovenaan het artikel staat, met initialen of voornaam. Als de auteur geen duidelijke voorkeur heeft voor initialen of voornaam, schrijf je de voornaam uit.
  • Titel en ondertitel van het artikel tussen aanhalingstekens. De komma tussen de titel van het artikel en de titel van het tijdschrift hoort binnen de aanhalingstekens te staan
  • Titel van het tijdschrift in cursief schrift
  • Informatie over de aflevering van het tijdschrift (welk volumenummer bijvoorbeeld)
  • Jaar van publiceren tussen haken, afgesloten met een dubbele punt indien je hierna paginanummers geeft
  • Paginanummers, afgesloten met een punt als het een geprint tijdschrift is. Als het een online tijdschrift is, volgt er na de paginanummers een komma, omdat er nog meer informatie komt. 
  • Bij online tijdschriften eventueel de datum van raadplegen
  • Bij online tijdschriften een URL of DOI

 

Een verwijzing in de voet- of eindnoten naar een artikel in een tijdschrift ziet er als volgt uit:

  1. Voornaam of initialen Achternaam, "Titel van het artikel tussen aanhalingstekens," Titel van het tijdschrift in cursief schrift, 1 (2016): paginanummers.
  2. Voornaam of initialen Achternaam, "Titel van het artikel tussen aanhalingstekens," Titel van het tijdschrift in cursief schrift, 1 (2016): paginanummers, geraadpleegd op 01-01-2017, URL of DOI.
  3. Achternaam, "Verkorte titel van het artikel tussen aanhalingstekens," paginanummers.
     
  4. Victor Caston, "Aristotle's Two Intellects: A Modest Proposal," Phronesis 44 (1999): 199-227, geraadpleegd op 18-07-2017, http://www.jstor.org/stable/4182619.
  5. Caston, "Aristotle's Two Intellects," 203.

In de literatuurlijst:

Achternaam, Voornaam of initialen. "Titel van het artikel tussen aanhalingstekens." Titel van het tijdschrift in cursief schrift, 1 (2016): paginanummers.

Achternaam, Voornaam of initialen. "Titel van het artikel tussen aanhalingstekens." Titel van het tijdschrift in cursief schrift, 1 (2016): paginanummers. Geraadpleegd op 01-01-2017. URL of DOI.

Caston, Victor. "Aristotle's Two Intellects: A Modest Proposal." Phronesis 44 (1999): 199-227. Geraadpleegd op 18-07-2017. http://www.jstor.org/stable/4182619.

Encyclopedieën

Als je een encyclopedie (of een ander naslagwerk) hebt geraadpleegd mag je volgens de Chicago Manual of Style in de voet- of eindnoten naar het naslagwerk verwijzen. Of je de verwijzing ook opneemt in je literatuurlijst hangt ervan af wat voor soort encyclopedie het is en hoe bekend de encyclopedie is. Als het een bekende encyclopedie is, hoef je volgens CMS alleen een verwijzing in de voet- of eindnoten op te nemen. Omdat dit geen harde stelregel is, kan het geen kwaad om bij twijfel ook in de literatuurlijst een verwijzing naar de encyclopedie op te nemen. Let op dat er meerdere manieren zijn om naar een lemma uit een encyclopedie te verwijzen. Als het een uitvoerig lemma betreft waarbij de auteur vermeld staat, dient de verwijzing anders opgebouwd te zijn. Zie het voorbeeld onderaan voor zo een verwijzing.

Verwijzing naar een gedrukte encyclopedie

  • Titel van de encyclopedie in cursief schrift, komma
  • Editie
  • Eventueel publicatiegegevens tussen haken, gevolgd door een komma
  • Bij alfabetische ordening geef je het lemma in plaats van de paginanummers of het volumenummer. Voor het lemma zet je s.v. (sub verbo: onder het woord) of bij raadplegen van meerdere lemmata: s.vv. met het woord tussen aanhalingstekens.

In de eind- of voetnoten:

  1. Titel van de Encyclopedie Cursief, 1e ed., s.v. "lemma".
  2. Titel van de Encyclopedie Cursief, 1e ed. (Plaats van Uitgave, Uitgeverij, jaar van publicatie), s.vv. "lemma," "lemma."

 

In de literatuurlijst:

Titel van de Encyclopedie Cursief. 1e ed. Plaats van Uitgave, Uitgeverij, jaar van publicatie.


Verwijzing naar een online encyclopedie

In de eind- of voetnoten:

  • Titel van de encyclopedie in cursief schrift
  • s.v. en het geraadpleegde lemma tussen aanhalingstekens
  • Moment van publicatie of herziening (indien dit vermeld staat) of moment van raadplegen
  • URL of DOI
  1. Titel van de encyclopedie, s.v. "Lemma," geraadpleegd op 03-07-2017, URL of DOI.
  2. Titel van de encyclopedie, s.v. "Lemma," laatst aangepast op 21-12-2016, URL of DOI.

In de literatuurlijst:

Titel van de Encyclopedie Cursief. 1e ed. Plaats van Uitgave, Uitgeverij, jaar van publicatie. URL of DOI.

Titel van de Encyclopedie Cursief. 1e ed. Geraadpleegd op 03-07-2017. URL of DOI.

Titel van Encyclopedie Cursief. 1e ed. Laatst aangepast op 21-12-2016. URL of DOI.


​Vermelding auteur

Als de encyclopedie bestaat uit substantiële lemmata waarvan de auteur bekend is, kan het relevant zijn om ook de auteur te noemen van het artikel uit de encyclopedie. Voorbeelden hiervan zijn de uitgebreide artikelen in de Stanford Encyclopedia of Philosophy en de Encyclopedia of Christianity Online. Als de auteur van het lemma in de verwijzing komt te staan, ziet de verwijzing eruit zoals een bijdrage aan een boek met meerdere auteurs. In dit geval is het wel gebruikelijk om de bron ook in je literatuurlijst op te nemen.

In de eind- of voetnoten:

  1. Voornaam of initialen Achternaam, "Titel van lemma," in Titel van de Encyclopedie (Plaats van uitgave, Uitgeverij, jaar van publicatie).
  2. Voornaam of initialen Achternaam, "Titel van lemma," in Titel van de Encyclopedie, geraadpleegd op 03-07-2017, URL of DOI.

In de literatuurlijst:

Achternaam, Voornaam of initialen. "Titel van lemma." In Titel van de Encyclopedie. Publicatiegegevens encyclopedie. Publicatiegegevens artikel of moment van raadplegen. DOI of URL.

 

Verwijzen naar een website

Het is vaak voldoende om de website in de tekst te noemen, of een verwijzing in de voet- of eindnoten op te nemen. Omdat websites vaak van inhoud veranderen, wordt aangeraden om het moment van raadplegen, of het moment waarop de website het laatst aangepast is, te vermelden. 

De volgende elementen kunnen in de verwijzing:

  • De titel van de pagina of een beschrijving van de pagina
  • De auteur (indien genoemd)
  • De eigenaar van de site
  • URL
  • Publicatiedatum of de datum van laatste aanpassing. Indien er geen datum wordt gegeven waarop de pagina gepubliceerd of laatst aangepast is, geef je de datum waarop je de pagina hebt geraadpleegd. 

In de voet- of eindnoten:

  1. "Titel of beschrijving van de pagina," Auteur, Eigenaar site, datum publicatie/herziene versie/raadplegen, URL.

In de literatuurlijst

Eigenaar of Auteur. "Titel van de pagina of een beschrijving van de pagina." Datum van publicatie/herziene versie/raadplegen. URL.